کتاب فرهنگ و تمدن اسلامی نوشته دکتر علی‌اکبر ولایتی کتاب بیستم از مجموعه تاریخ دفتر نشر معارف است.

بن مایه فرهنگ و تمدن اسلامی بر تعالیم، سیره و سنت شخصیتی استوار است که در پایان قرن ششم میلادی قدم به عرصه خاکی نهاد. جستجو و دقت در مدارک تاریخی پانزده قرن قبل، بازگشت به سرزمین مکّه و توجه به سنگلاخ‌های کوچه ها و آمد و شد مردم قبیله ای آن، انسان آرام و متفکری را نشان می‌دهد که از نیمروز زندگی گذشته و اغلب اوقات عبایش را روی شانه‌هایش انداخته، چپیه اش را روی صورت کشیده، گاهی به آرامی و زمانی به سرعت قدم برمی دارد، به عابرین و صحنه های شلوغ و پر سر و صدای اطراف بی‌توجه و در افکارش غوطهور است. با این حال هیچ گاه از پاسخ دادن به سلام پایین ترین افراد یا ادای کلمه ای مهرآمیز به اطفالی که علاقه دارند در اطرافش جمع شوند، غافل نیست. با آنکه دشواریها، فراز و نشیبهای طاقت سوز و ابعادی از مشکلات پیش روی اوست، چنان مصمم، کوشا، استوار و پاکدامن است که حتی بدخواهان و دشمنانش او را لقب افتخارآمیز «امین» داده اند. و اراده آهنین و همت والای او در راه آشنایی و پیوند همه مردم با یگانه هستی بخش را مثال می زنند.