آثار باستانی هر ملت و قومی در هر نقطه‌ای از جهان و از هر عصر و زمانی جزو میراث تمدن بشری است و به تمامی بشریت تعلق دارد و به همین نسبت مسئولیت حفظ و نگهداری این آثار بر عهده تمامی مردمان، دولت‌ها و سازمان‌های مسئول داخلی و خارجی است. در این کتاب بر مبنای سفرنامه‌ها، گزارش‌ها و آثار مستقیم سیاحان، جویندگان، شرق‌شناسان و ایران‌شناسان اروپایی به شرح و توصیف تاریخ تحولات باستان‌شناسی و جست‌وجوهای باستان‌شناسانه و عتیقه‌یابی بیگانگان در ایران طی ادوار قاجار و پهلوی اول پرداخته می‌شود.